Sangpotanan Sa Paglinagyoay
sinulat ni Michael Ligalig
The Bohol Standard column
Usa sa mga magbabasa ning atong lindog sa Tumoy Sa Bangaw misulat ka nako dili pa lang dugay. Kadto isip reaksyon sa akong gisulat duha na kasemana ang nakalabay mahitungod kanatong mga Filipino nga molangyaw sa gawas sa pagtuo nga atua didto nagpaabot ang kalipay. Ang akong gisulti sa niagi mao nga sa kinabuhi dili tanan mapalit ug kwarta. May mga butang nga ang kwarta dili makatumpang sa iyang kabililhon. Pananglitan, daghang mga pamilya ang nagun-ob ug nahunlak tungod sa paglinag-anay sa bana ug asawa.
Gitaho sa atong magbabasa ang kahimtang sa mga Filipino didto sa Kuwait. Taguon lang nato ang iyang pangalan sanglit dili na angay mahibaloan sa uban kung kinsa ang nagbutyag sa mosunod nga inyong mabasa. Mao ni ang iyang gi-email kanako:
“Nalipay ko og nahimout samtang nabasa sa imong bulawanon kaayo nga mga puntos sa imong artikulo (reflective kaayo ang tima). Tinoud nga dunay mga butang sa baryo nga dili ikabaylo sa unsa may anaa sa gawas sa nasud. Ania nako karon sa Kuwait nanimpalad kuyog sa akong asawa og moabot nga anak, pero naghandum gihapon ko mouli diha sa atong pinalangga nga yuta sa Bohol para sa tiunay nga kinabuhing malinawon.
Dili pod ko kasabot sa atong mga kaigsounan nga mga Pilipino, kung makaabot na gani sa gawas sa nasud aron sa pagpangempleyo, sagulan pod dayon ug tinunto (kabit diri, kabit didto; ipon diri, ipon didto). Si Pinay nakig-ipon kang Pinoy diri sa Kuwait, bisan pareho sila dunay mga pamilya sa Pilipinas (normal kaayo na diri sa atong mga kaigsounan diri ang ingon anang mga kinabuhi). Pastilan nagnga-nga og nagmata og buntag ang mga pamilya nila sa Pilipinas nga walay nasayran sa mga panghitabo sa ilang kapamilya dinhi…â€
Mao kadto ang sulat sa atong paisano sa Kuwait. Tinuod subo palandungon, hinuon dili tanan, nga samtang ang usa nagkandosingot ug atiman sa pamilya sa Pilipinas, ang kapikas sa kinabuhi nagduwa pud ug lain nga team. Magduwa man galing nang uban nga magtupad ug tulog magabii unsa na gyud kaha tong panagsa ra magkita?
Ang pangutana karon: ang kwarta makapatindog ba pag-usab sa nagusbat nga pamuyo? Pila na ka pamilya ang nahugno tungod kay naanod sa tentasyon ang babaye o kaha ang lalaki? Sama sa giingon sa atong higala nga atua na sa Kuwait: kabit didto, kabit diri, ipon didto, ipon diri. Ug nagmata ug buntag ang pamilya sa Pilipinas. Sanglit wala may aso nga makomkom ug mogawas ra man gihapon ang kamatuoran, moabot ra gihapon ang higayon nga mahat-ad ang tinuod nga estorya. Ug sa maong higayon, nawatas-watas na ang kasingkasing sa mga magtiayon. Ug ang mga anak nagkatibulaag. Karon, diha pa mahiamgohi nga dili salapi ang tinubdan sa kalipay.
Dunay mga sitwasyon nga angayan ang pag-abroad kung wala gyoy makakha diri sa atoa sanglit ang mga politiko ra man intawon ang nabulahan sa kabtangan sa nasod. Pero sa dili pa kini buhaton, timbang-timbangon gyud pag-ayo ang gitawag ug “pros and cons.†Adunay advantages ug adunay disadvantages. Asa ang mas bug-at? Ug andam ba kaha ang usag-usa nga mosagubang sa kasakit sa paglinagyoay ug ang kangolngol sa kamingaw?
Ang nakaparat ani kay mingaw pa sa sinugdan, apan kay lagi tawo ra man kita, ug adunay kahuyangon, adunay panahon nga mosimang ta sa matarong nga dalan. Dili unta kini mahitabo kung nag-uban pa ang bana ug asawa apan tungod kay haguka man usahay ang baroganan sa tawo, moabot ang higayon nga mahitumpawak ta sa bung-aw sa kasaypanan. Ang kwarta mopahid ba sa mga luha?
Diha gani sa amo sa Anda, niadtong panahon sa hulaw sa 1980s, nga dihay mga asawa nga nanimpalad sa Manila kay nagpa-maid ug gibilin ang mga bana sa among baryo. Hangtod karon, wala na manguli ang mga asawa. Nalingat sa mga talan-awon sa Manila. Ug didto nahidakin-as sa ubang mga bukton.
Sa pagpundar sa nasod, labing mahinungdanon ang lig-on nga pamilya sanglit dinhi man giumol ang mga kabataan nga mao unyay mahimong haligi ugma damlag sa nasod.
Mahimo nga mabulahan ang nasod tungod sa mga dollar nga gipadala gikan sa gawas apan tiunay ba kini nga kalipay? Hangtud kanus-a molungtad ang maong kalipay ug pag-uswag?
May mga butang sa kinabuhi dinhi sa Pilipinas nga dili ikabaylo sa dollar.
Pastilan,nakaingon man ko ug kining topika kanang mo sakay ug jeep sa baryo ba nga kabit diri kabit didto kay wa nay laing sakyananan..dili man diay,apan mura pod siguro nig jeep noh,usahay ang tao wa nay laing kalingawan ug tungod sa kalaay si Inday ra ang makit-an,matintal pod ug si Inday nga nakahibalo,mag piyong piyong lang pod kay gi lamian man pod siguro..haha..Apan,mao lagi nay giingon ngu moabot ra ang panahon nga paninglon ka sa imong nabuhat maayo o dautan,kinahanglan andam ka mo dawat sa sangpotanan.BOw..
Linkback:
https://tubagbohol.mikeligalig.com/index.php?topic=25758.0