By Mike Ligalig
published by the Bohol Standard
SIEM REAP, CAMBODIA – Sa akong pagbisita sa Angkor Wat, ang usa sa mga Seven Wonders of the World, didto sa Siem Reap, Cambodia, akong nahibaloan nga ang mga Cambodian walay bayad kung mosulod sila sa mga touristic place nila.
Una ko kini nga nahibaloan sa pagbisita nako sa S-21, ang torture prison cell nga gigamit sa panahon sa Pol Pot regime. Two U.S. dollars ang bayad sa matag foreigner nga mosulod sa maong lugar. Apan libre kini alang sa mga Cambodian.
Sa Angkor Wat, 20 U.S. dollars (900 pesos) ang entrance alang sa mga foreigner. Apan libre kini sa bisan kinsa nga Cambodian nga mosulod didto. Ug makasulod sila sa bisan unsang adlawa sa tuig. Ug lifetime kini nga libre.
Sa paghatag ug libre nga entrance sa mga Cambodian sa ilang mga tourist site, nakatabang kini ug dako sa ilang turismo. Ang among gipuy-an sa Pnom Penh madasigon nga misuroy sa iyang mga bisita sa mga talan-awon sa ilang syudad sanglit libre man siya.
Para nako, angayan kini nga sundon sa turismo sa Pilipinas. Pananglit diri sa Bohol, maayo unta ug libre ang mga Bol-anon kung sila moadto sa Chocolate Hills labina na gyud ang mga tour guide ug mga drayber.
Didto sa Cambodia, kung ang driver sa tuk-tuk (motorcycle) mohatod ug turista sa usa ka restaurant, automatic nga libre ang driver sa panihapon o paniudto o pamahaw. Wala kiniy apil sa charge sa imong gikaon. Gibuhat kini sa mga tag-iya sa restaurant isip “act of goodwill†o pang-PR alang sa mga drayber. Kung mohatod usab sila ug turista sa hotel o guesthouse, automatic ang mga drayber may pahinungod usab nga madawat.
Kung ang mga Bol-anon libre moadto sa Chocolate Hills, mas madasig ta nga modala ug bisita didto. Ug bisan asa nga tourist spot nato, kitang mga Bol-anon angayan unta libre na. Mas ganahan ta mohatod sa atong mga bisita sa Chocolate Hills o kaha sa museum sa Baclayon Church kay libre man ta.
Daghan ra ba sa ato sa Bohol ang gitawag ug “dayohan sa sariling bayan.†Ako mismo nakaadto sa Chocolate Hills pagkahuman na nako ug college sa Silliman. Kung mas daghang Bol-anon ang makasuroy sa atong mga talan-awon, mas daghan usab nga mga Bol-anon ang mopromote ug mopasigarbo sa atong lugar ngadto sa ilang mga kaila ug higala.
Pwede usab nga libre ang mga Bol-anon mosakay sa river cruise sa Loboc River bisan walay libre nga pagkaon basta lang maka-experience ang tanan sa kanindot sa lugar. Mahimo man seguro nga ang provincial government magbaton ug free boat sa Loboc River alang sa tanang Bol-anon. Mahimo usab nga adunay libre boat alang sa dolphin watching sa Pamilacan Island.
Nakita nimo ang epekto niini? Kita mismo mga Bol-anon ang mahimong marketer sa atong mga lugar ug dugang modagsa ang mga turista. Segurado ako nga daghang Bol-anon ang wala pa maka-experience sa Loboc River cruise ug dolphin watching. Daghan ganing mga Bol-anon ang wala pa makaadto sa mga makabibihag baybayon sa Anda ug Panglao.
Akong gidasig ang ni si bisan kinsa nga provincial board member nga mopasa ug ordinansa nga magpahiluna sa mga pamaagi nga malibre ang mga Bol-anon sa mga lugar sama pananglit sa Chocolate Hills ug Baclayon Museum.
Linkback:
https://tubagbohol.mikeligalig.com/index.php?topic=26823.0