Author Topic: "Lunsay'ng Bisaya" VOCABULARY (Read 129930 times)

Raquelproud boholana · « **Reply #100 on:** July 03, 2009, 12:27:10 PM »

Dia pay daghan lunsay nga binisaya Bene San

Naglago ug nagkato- means dirty or hugaw ug sinina... Ang bata nga gikan nagdula nagkalago lang ang agi. Ang inahan nga bisan pagpalit ug sabon dili ka afford nagkato intawon

Nagkayamukat- messy... nagkayamukat ang balay

Napajot- Naglagom ... ang t-shirt puti napajot kay wa taronga ug laba.

Taga Tigbao ug unsay naa sa imo hunahuna isulat kay bilib kaayo ko sa imong lunsay nga binisaya.

benelynne · « **Reply #101 on:** July 03, 2009, 01:03:39 PM »

Salamat usab, Taga Tigbao. Sa Hiligaynon diay, ang pulong nga tigbao kay sagbot man na siya nga cogon sa Tagalog. In-ani ba pud sa Cebuano? Sige lang, kay ug muabot na ko'g 100 pages, tanang nisalmot ani, akong padad-an. Sige, naa na pud ko'y pangutana. Palihog lang ko otro.

amihanan
kaagni
kapasikaran
ituboy
lindog
mahi
pasad
tangdo
ulbo

taga tigbao · « **Reply #102 on:** July 03, 2009, 01:06:44 PM »

ahat pud ka te racquel oi, ako usa pa ka bata sa dagan sa lunsay'ng bisaya. Nidilaab ra ning ahong paghigugma sa atong lumad nga sinultihan kay nguol ko nagsud-ong sa ijang kahimtang karon.

kini te:

naghinagudlos - kusog,daliug kalit nga paglabay

likos - kanang "glutton" pa sa inglis

laog - kusog mokaon pero mubo kay sa likos

nautingkay - naugkat o nakit-an ex. Nautingkayan naho ang hulagway nila mama ug papa kaniadtong gikasal sila.

puwede pud ang nautingkay ug nagubot tungod sa usa ka panghitabo ex. Nautingkay ang tanang miyembro sa banay namo sa dihang nadisgrasya ang among lola.

taga tigbao · « **Reply #103 on:** July 03, 2009, 01:38:13 PM »

Salamat usab, Taga Tigbao. Sa Hiligaynon diay, ang pulong nga tigbao kay sagbot man na siya nga cogon sa Tagalog. In-ani ba pud sa Cebuano? Sige lang, kay ug muabot na ko'g 100 pages, tanang nisalmot ani, akong padad-an. Sige, naa na pud ko'y pangutana. Palihog lang ko otro.

-ang tigbao mao gihapon ang gigamit sa cebuano kay ang among baryo gani ginganlan man ug tigbao tungod aning mga sagbota.

kaagni - naka invite ex. Nakaagni ko ug ubay-ubay nga manambong unjang gabii sa bayle.

kapasikaran - mur ni sija ug baseline, dili lang ko sigurado

lindog - punoan sa kahoy ex. Maajo ni ug lindog ning naga sa tugkaran.

tangdo - nod o pagsugot ex. Ningtangdo sija sa dihang nangutana ko kung mouban ba sija unja.

ulbo - buto ex. Niulbo ang balita nga si sir bennyleyne guwapo pa kay glazie. lol

benelynne · « **Reply #104 on:** July 03, 2009, 08:15:21 PM »

Bay Taga Tigbao, Raquel, Koddi, ug uban pa,

Kanunay ko magpasalamat ninyo. Mas daghan na ko'g basahon nga balita ron sa Binisaya kaysa Ininglis aron mahinumduman nako ang mga pulong nga gitaya na sa akong hunahuna ug mapatik ang bag-ong nakat-unan sa akong alimpatakan. Batyag nako, OA na ning akong Binisaya pero pasayloa lang kay gapraktis pa ko. Nia pay dugang sa akong nabasahan:

ambungan
banog
bilahan
binuhagay
buaw
bugan
katap
kinampay
kinuptanan
duyog
habig
hapat
hapyod
himungaan
hugpa
lanoyon
nangalimyon
panginda
panon
ping-it
salga
saling-it
sunoy
tabisay
tahas
tingusbawan
tipig
tubay

benelynne · « **Reply #105 on:** July 03, 2009, 08:53:31 PM »

Sige, hagiton nato si Glacier aron mutungha dinhi, kay dugay na wa nanagad sa atong proyekto. Sa paguwapuhay hinuon, lupig ko ni Glazie, kay naa nay bangas, naa pa gyud buhok.

Koddi Prudente · « **Reply #106 on:** July 03, 2009, 10:54:51 PM »

ambungan - goodlooking, handsome; "ambong" - to look beautiful; Ambong man pud diay tan-awon ang mga gidayandayan sa plaza.

banog - hawk

bilahan - the area near the the "b*lat", he he he.

binuhagay - from "buhagay" - to flow in torrents; also poetic "Mibuhagay sa iyang baba ang mga mabulukong pulong sa gugma".

buaw - (no direct translation); more than the usual, in excess of the ordinary, like "buaw mokaon"

katap - to spread (people, information)

kinampay - purple yam

kinuptanan - souvenir, more of a treasured item between two persons (friends or lovers)

duyog - to accompany (music), to sympathize (miduyog sa kasubo), to go with (miduyog sa panahon)

habig - to separate a throng to give way for somebody to pass through

hapat: hagpat? - to separate the leaves from the peduncle/midrib ("hagpata ang kamunggay")

hapat: apat? - no direct translation; an expression of mild disgust over a wasted opportunity or effort ("Apat kay mangadto ta, wa hinoon ta modayon. Makakaon unta ta'g humba.")

hapyod - to use the palm of the hand to press lightly the hair, fiber, or creased clothing

himungaan - mother hen; also " munga' "

hugpa - to attack as in disease or epidemic

lanoyon -

nangalimyon - to emit scent

panginda - frustration in soliloquy?

ping-it - to grimace in pain

salga - to fire a gun

saling-it -

sunoy - rooster

tabisay - to salivate

tahas - task, mission

tingusbawan - inspiration? the reason for being, the reason why one aspires for something; "Mga tingusbawan sa kinabuhi."

tipig - to store (for future use)

tubay - to respond, to discuss, to get involved. "Wala no ka motubay sa iyang gipanulti."

Koddi Prudente · « **Reply #107 on:** July 03, 2009, 11:00:18 PM »

likos - to surround, envelop, embrace

amihanan - north, northern

kaagni - from "agni", to convince

kapasikaran - basis

ituboy - to nominate

lindog - trunk of a tree, or column (newspaper)

hubag bohol · « **Reply #108 on:** July 04, 2009, 07:16:19 AM »

Lanoyon - Hamis man tingali ang buot ipasabot ani. Kanang inighapjod bitaw way hait-hait.

Saling-it - Duhay posibilidad ani. Either "sangit" or "kaw-it" (Ipalihug kog saling-it sa basket.) , or something like "uliot" (mosulod sa huot ha ha--"insert" sa Iningles). Pananglitan naay nag-estoryahanay unja mosapaw kag komentaryo, "saling-it" na. Pwedeng sab tingali kanang mosuot kas nagdasok nga mga tawo para makalusot ngadto sa hawan.

Hahay. Kuoton man kaajo ning mga pulonga intawon.

benelynne · « **Reply #109 on:** July 04, 2009, 11:09:43 AM »

Koddi,

Bilib ko nimo, Bay. Mahimo sa kinulokoy, pwede pud sa soliloquy.

Bitaw, unsa'y imong kurso natiwas Bay? Murag linya pud nimo ang linguistics. Daghan kaayong salamat sa imong pag-ambit, nitaas-taas na gyud ang akong listahan. Basta kay ug matibuok ko na kini, padad-an ta ka ug kopya. Nahagit lang ko isip translator nga makabasa ug makasulat kitang mga Pilipino ug Ininglis, ug ako pud sa Hinapon, pero naglisod intawon ko sa Binisaya. Pinaagi sa inyong tampo, natino gyud ang mga pulong-Binisaya nga di nako masabtan. Mas paspas na ko mobasa ug Binisaya ron.

benelynne · « **Reply #110 on:** July 04, 2009, 11:21:41 AM »

Bay Hubag,

Salamat sa way hunong nga tampo sa mga kuotonon nga pulong. Nahibong lang ko Bay nganong daghan imong maambit ug ang pulong mahitungod na sa mga piot ug pag-uliot. Maayo pud unta kung ang makuotan lanoyon, kay murag hilig man ka sa mga butang nga hamis. Bitaw, salamat kaayo Bay. Paabot lang ko sa padayon nga pagtampo ani nga thread.

hubag bohol · « **Reply #111 on:** July 04, 2009, 12:09:06 PM »

Ha ha ha. Bay Ben, nakamungna hinuon kog tigmo aning imong comment:

Ang panit nga lanoyon
nindot hapuhapon.
Ang ilawom nga balhiboon
lami paak-paakon.

Unsa man?

benelynne · « **Reply #112 on:** July 04, 2009, 01:47:33 PM »

Bay, pang-Hayden cam man ning imong balak-tigmo. Dili pang-TuBo, pang YouTube.

Makaagik-ik man ta ani.

benelynne · « **Reply #113 on:** July 04, 2009, 01:49:23 PM »

Unsa man bi?

hubag bohol · « **Reply #114 on:** July 04, 2009, 02:26:07 PM »

Ha ha ha.

Mangga tawon ang tubag ani. Di ba ang panit sa mangga hamis, unja ang liso nga balhiboon lami paak-paakon aron daginoton ang tam-is? Mangatol gani atong tunlan kay ang balhibo-balhibo makaon pud.

Pero kanang naa sa imong hunahuna, aw, sakto pud na para nimo.

benelynne · « **Reply #115 on:** July 04, 2009, 02:50:49 PM »

Mao ba diay, kay ug hilaw ang mangga ang liso aslom man. Murag parehas sa expression sa nawong ni Hayden. Hinuon, hamis man ko'g agtang nga balhiboon ang ilawom (hunahuna ba), pero wa'y lami paakon.

Bitaw Bay Hubag, basig badlungon na ta ani. Balik sa ta sa pagkalunsay.

Unsay buot-pasabot sa "kamot nga balhiboon" ug unsay gigikanan ana nga idiom?

Naa pud ko'y laing pangutana. Kanag sud-an nga humba, mao ba na ang pagkaluto murag adobo o kanang nangka nga gitunuan?

hubag bohol · « **Reply #116 on:** July 04, 2009, 03:20:31 PM »

Ang akong nasabtan anang balhiboon ang kamot kay kiriwan. k******n ba, o kanang mo-take advantage sa sitwasyon para sa ijang kaugalingong benefit. Ambot kaha kon diin gikan ni nga idiom. Di man tingali ni Biblical ang allusion, kabahin ni Jacob ug Esau, kay si Esau nga balhiboon mao may gikawatan ni Jacob (sa birthright). Basi tingali ang allusion naa sa Philippine lower mythology, diin ang mga impakto gi-represent nga balhiboon!

hubag bohol · « **Reply #117 on:** July 04, 2009, 03:25:02 PM »

Kanang humba mao nay morag adobo. Gani akong Nanay kaniadto molutog humba, adobohon una. Unja ang katunga ray humbaon kay ang uban nahong igsuon mas gusto ang adobo.

fdaray · « **Reply #118 on:** July 04, 2009, 04:01:40 PM »

Maayo tingali, magbuhat tag Dictionary nga Bisayan English ang atong Lunsayng Binisaya, copyright by TB.

Koddi Prudente · « **Reply #119 on:** July 04, 2009, 08:36:44 PM »

Agriculture, Law ug Media Management ang akong mga courses, Bay Ben. Naa pud koy mga short-term courses nga nahuman (Photography, Science Journalism, Development Communication, etc.). Kanang akong gugma sa pinulongang Binisaya namatuto (nurtured) lang na sukad sa bata pa ko kay Bisaya magazine man maoy among tigbasa sa balay, hinulaman sa silingan. Dili man mga professionals ang akong mga ginikanan, so wala miy stock of books sa balay. My first job even before I graduated from college was to translate agri-research-based information into Binisaya. It was very difficult considering that I had to deal with technical terms like parts of a plant and cultural practices in crop and livestock production. It is observed that the truly (and more complete) Binisaya words are now spoken only among the fisherfolk, farmers and carpenters. Since I am associated with a heritage center, this will be part of our future research project, a lexicon of terms used exclusively by these groups.

Author Topic: "Lunsay'ng Bisaya" VOCABULARY (Read 129930 times)

Latest Topics