by: Michael Ligalig
Duna koy bag-ong higala nga taga-Luzon apan diri na sa Bohol nanimuyo sulod sa napulo ka tuig ang mikomentaryo ug miingon nga sa ato daw daghang mga nindot ug balay pero grabe tihika mopalit ug sud-an.
"Nganong nakaingon ka man ana?" sukna ko niya. "Daghan na ko ug experience," mubong tubag sa akong higala, "garbo ray gadaghan ning ubang mga tawo. Wala mapahiluna ang priority."
Matod ni Robert Kiyosaki, tagsulat sa libro nga "Rich Dad, Poor Dad," ang suliran sa kapobrehon nagagumikan sa dili maayo nga financial management. Pananglitan, daghan ang gusto mopalit ug bag-ong sakyanan. Apan ang sakyanan ba nagsimbolo nga kining tawhana daghan ug kwarta? Dili ba kaha nga ang income aning tawhana tua nahuwad sa pagbayad sa sakyanan? Matod ni Kiyosaki, mahimo nga ang usa ka tawo adunay bag-ong sakyanan ug nindot nga balay apan kabos ang panudlanan sa salapi. Nahimo nga dayan-dayan lang ang gipamalit nga kabtangan aron maila siya sa katilingban.
Dugang pa ni Kiyosaki, mahimo nga ang usa ka tawo walay balay ug walay sakyanan apan anaa siyay financial freedom. Makapalit siya sa iyang gusto. Walay utang. Panahon sa iyang pag-retire, dili siya magkalisod-lisod kay napahiluna man sa maayong investment ang iyang kwarta. Daghan ra ba gyud nga nag-retire nga naglisud hinuon tungod sa sige ug pamalit ug mga butang nga walay "ROI" (return on investment). Ang usa ka milyon nga nadawat sa retirement gitilapan ra. Gipamalit ug sakyanan nga tagsa ra gamiton ug walay ROI.
Daghang naglisud, matod pa ni Kiyosaki, tungod sa sayop nga paggamit sa kwarta. Adunay asset. Adunay liability. Sugyot sa tagsulat nga matag higayon nga aduna tay paliton, atong pangutan-on atong kaugalingon: asset ba kini? o liability ba hinuon? Ang sakyanan mahimong liability kung kini naghatag lang nimo ug problema sa imong panalapi. Liability kini kung kini wala maghatod nimo ug ROI.
Kadaghanan sa mga tawo, matod ni Kiyosaki, magsige nalang ug trabaho sa tibuok nilang kinabuhi aron ibayad sa ilang mga nautang ug aron ipamalit sa ilang gusto. Panahon sa kalisod ug tinuod nga panginahanglan, wala nay mahikap kay nahurot naman ang kwarta ug palit ug mga butang nga walay ROI. Hangtud nga dili nato masabtan ang relasyon sa asset ug liability, panahom ni Kiyosaki, kanunay gyud ta masayop kung giunsa nato paggamit ang kwarta.
Dihay akong silingan nga bag-o ra namatyan ug bana. Ang ginikanan sa bana nahalinan ug yuta. Dako ang kantidad. Gibahin sa tanang igsuon sa bana ang halin. Ang nabalo nga asawa nakadawat ug dakong kantidad. Naunsa ba hinuon nga nakurat man sa kwarta nga nadawat. Palit diri. Palit didto. Ang mga anak nga gagmay pa gitagsaan ug palit ug cellphone. Gipuno ang balay ug mga appliances. Gapaturagas ug gasto. Wala ginegosyo ang kwarta. Walay ROI sa mga gipamalit. Karon, sa akong nahibaloan, maglisud na gani ug palit ug usa ka putos asin. Ang refrigerator nga gipalit ug 15,000 pesos gibaligya ug 2,000 nalang aron makapalit ug bugas.
Dinhi atong makita ang usa ka sanglitanan nga nahitabo na sa kadaghanan. Nahitabo kini sa usa sa akong mga uyoan nga bag-o lang miretiro sa panerbisyo sa gobyerno. Nakadawat ug kapin sa usa ka milyon sa iyang retirement. Sa usa ka pagpamilok, nahurot ang kwarta. Mahurot man gyud ang kwarta kung puro lang gasto ug walay pagpatubo niini.
Mao man niy sayop natong mga Pinoy. Sayop sa atong mentalidad ug kultura. Puro ta palit. Puro ta gasto. Mopalit ug sakyanan apan mangutang para ipatubil ug gasolina. Mopatukod ug dagkong balay apan maglisud ug bayad sa kuryente ug tubig. Wala sa atong kinaiya ang pagnegosyo. Dili pareha sa mga Chinese, ug bisan gani sa mga Thailander, nga negosyo ang ilang gipakadak-an. Naa man silay mga trabaho apan naa gyud silay ginagmayng negosyo nga diin ang ilang kwarta mitubo ug milambo. Kung puro gawas ug walay sulod, apiki pirmi ang bulsa.
Dili ba daghan sa mga nag-abroad nga sa ilang pagbalik ug panimuyo sa Pilipinas, naglisod gihapon kay ang kinitaan sa gawas wala man ginegosyo? Pahimangno kini.
Ang pagpamalit ug maayong pagkaon maayo ba nga investment? Of course. Investment ang “good food.†Investment ang “good education.†Mga priority ni. Big house, shiny cars, investment ba? Basaha ang Rich Dad, Poor Dad ni Robert Kiyosaki ug imong mahibaloan ang tubag.
http://www.theboholstandard.com/opinion.php?issue=137&s1=2329&s2=2330&s3=2335&s4=739&s5=2350&s6=2346&s7=741&s8=740&s9=&s10=&s11=&s12=&s13=&s14=Linkback:
https://tubagbohol.mikeligalig.com/index.php?topic=22887.0
Topic: Puro Gawas, Walay Sulod (Read 1085 times)