Asa Naman Ta Padulong Ani?By Michael Ligalig
(as published by the Bohol Standard newspaper)
Ang report ni Ven Arigo, usa sa mga pinakakugihan mangoykoy sa mga balita ug kasayuran nga nakalimtan na, makapakitbi sa atay. Matud sa taho ni Ven Arigo, usa ka Boholana nga dalaga ang nahimong ulipon sa kauwagan sa ijang amo nga Arabo didto sa Jeddah.
Dili matukib ang atong kayugot ug kapungot kung ang atong mga kadalagahan, hilabina sa mga kabus uyamot, among-amongan sa mga lampingasan nga bahog ilok. Kapila naman ta kabasa ug kabati ug mga balita nga ingon niini? Kadaghan na. Ug dili kay Boholana lang ang nahitumpawak sa kabigaon sa taga ubang nasud, apan daghan pang mga Pinay nga nahimong biktima nga gahilom lang.
Kasagaran nila giluom nalang sa hilom ang mga masakit nga yugto sa ilang kinabuhi didto sa ubang nasud. Tungod lagi sa kaulaw nga himuang sumsuman sa tabi sa mga way hibangkaagan, mouli ang atong mga Pinay nga hilabihang kayod sa gawas sa nasud nga naghambin sa kasakit ug kaguol.
Ang uban kanila matigulang ug mamatay na lang apan nagpabilin gitago ang ilang kasinatian sa pagpang-abuso didto sa gawas sa nasud.
Dili domestic helpers lang ang biktima, apil na usab ang mga dungganon natong kababayenhan. Kadaghan na ko nakabasa ug estorya sa mga Pinay nga nurse sa Middle East kansang kadungganan gihuong sa mga balhibuon ug kamot.
Mao lagi molangyaw ta sa ubang nasud ug manimpalad kay kon sa ato pud ta manarbaho, tindog tibuok adlaw, sweldohan lang ta ug pamelete ug traysikol. Mapugos na lang ta ug sungasong ug panimpalad sa laing planeta aron mahaw-as ta ning nag-ilaid nga kalisud.
Ang nakaparat pa gyud ani kay ang ubang mga OFWs lunod-patay ug trabaho sa gawas, unya sige ug padala ug kwarta sa atoa, unya ang mga dawat-limpyo igasto rapud ang kwarta sa inum ug sugal (larga inilog-biya sa bulangan), hangtud dili nalang kasungkip sa atop sa balay.
Ang ubang asawa kayod ug trabaho sa gawas ug ang bana nga nahibilin lain pud gitrabaho. Ang mga bana pud kadungsingot ug kiskis sa bintana sa barko, samtang ang ubang mga asawa (dili tanan kay daghang tarong) lain pud ang gikiskis.
Daghang risgo ug katalagman ning manimpalad ta sa gawas sa nasud. Dili sayon ang kinabuhi sa gawas. Unta tagaan ug dugang bili sa atong mga minahal sa kinabuhi ang hinaguan sa gawas. Ug unta ang atong gobyerno mohatag ug dugang proteksyon sa mga OFWs.
Atong puhagon ning mga employment agencies nga nagtabang ug dunlo sa ekonomiya sa atong nasud sa ilang sige ug pagpangilad sa mga gustong motrabaho sa gawas. Si Nestor Daarol daghang videos nga gibutang sa YouTube.Com mahitungod aning illegal recruitment. Bisan gani atong mga estudyanteng caregivers dinhi sa Bohol nga buot unta manimpalad sa Canada nabiktima pa sa ilang gituohang kasaligang classmate.
Daghang mga masakit nga sugilanon sa illegal recruitment. Daghang mga masakit nga sugilanon sa mga Pinay nga giamong-amongan ug gidagmalan sa ilang mga way kasing-kasing nga mga amo sa gawas. Dili lang mga Pinay. Duna pud koy nahibaloan nga mga Pinoy sa Middle East nga gipanglugos sa mga bungoton. Tinuod ning mga panghitaboa, apan dili na nako ihulagway ang dugang detalye kay luod paminawon.
Asa naman ta padulong ani? Ug magpabilin ta sa atong nasud sweldohan lang ta ug para pamelete ug traysikol – ug manimpalad sa gawas, dagmalan ug among-amongan. Kaluy-an unta kita sa Ginoo ani.
Linkback:
https://tubagbohol.mikeligalig.com/index.php?topic=12639.0