By Mike Ligalig
as published by the Bohol StandardNagsulat ko niadtong niaging semana mahitungod sa mga barangay tanod nga wala modawat ug kwarta sa miaging bugnong lugaynon – unja – gipahawa sa kapitan, sa mando sa mayor, tungod kay mibarog ang mga tanod sa ilang tiunay nga prinsipyo ug wala nila ibaligya ang ilang bulawanong boto.
Ug miingon ko nga nahisama sila sa mga bulak nga mitobo sa nanglutak nga yuta taliwala sa naglagiting nga kainit sa adlaw sanglit ang bulak nga motobo sa ingon niana nga kahimtang nagsangyaw man ug paglaom. Aduna pa diay paglaom ning atong politika kay aduna pa may mga tawo nga bisan sa ilang kakabos gihuptan gihapon nila ang matam-is nga prinsipyo sa kinabuhi.
Sa wala pa niana, naghisgot usab ako sa kahimtang sa mga bata sa baryo nga walay libro. Nga hangtod karon ang libro wala pa maapudapud sa matag usa ka bata nga nagtungha sa pampublikong eskwelahan.
Adunay usa ka doktor nga Boholana nga tua na nanimuyo sa Amerika ang nakabasa sa atong lindog diri sa Tumoy Sa Bangaw ug iya usab nga nabatyagan ang atong sentimento sa pagkakulang sa libro sa mga tunghaan.
Matod ni Dr. Maria Ana C. Nath, didto sa Pinayagan Norte, sa lungsod sa Tubigon ning atong probinsya, adunay library (Rani Nath Library) nga natukod tungod sa paningkamot sa usa ka foundation nga gipadagan sa ilang pamilya.
“It was built for the use of the school children and residents of Pinayagan Norte, as well as for anyone for that matter. Aside from the library, the public elementary school students also enjoy the privilege of having a complete set of supplementary textbooks for each one of them,†nagkanayon ang e-mail ni Dr. Nath nga gipadala ning ubos ninyong alagad sa pamantalaan. Ug ako nalipay pag-ayo sa maong kalamboan.
Sulondon ug dalaygon ang proyekto nga gimugna sa pamilya ni Dr. Nath nga bisan atua na sila nahiluna sa gawas sa nasod apan nalingi gihapon nila ang kakulangon ug panginahanglanon sa mga kabataan sa ilang baryo. Buhat kini nga kapanaminan unta sa uban nga nahiluna na sa gawas sa nasod. Tungod sa pagpakabana sa usa ka pamilya, daghan ang nabulahan sanglit wala may gipili sa mga buot mogamit sa Rani Nath Library sa Pinayagan Norte, Tubigon.
Ang pamilya nila ni Dr. Nath mao gyoy nangunay nga matukod ang maong library ug wala na nila paabota ang kwarta sa gobyerno. Kay nakahibalo naman ta nga kung mag-agad pa ta sa gobyerno, dugay o kaha walay mahitabo kay mag-session pa, magbuhat ug resolution o kaha ordinansa, mangita pa ug “budget†(kono), unya ang ubang opisyales mosakay pud sa panahon. Matod pa sa mga katiguwanga sa amo: “Budlay na estoryahon.â€
Pareha gud sa among baryo sa Anda. Ang among kapitan nga si Flor Garcia, tag-iya usab ug usa ka resort, buot magtukod ug health clinic alang sa mga kabos nga lumolupyo sa among dapit kay lagi labihang paita ang kahimtang sa among lungsod kay pinili man ang hatagan sa tambal sa munisipyo (ug wa ka mibotar, wa kay tambal nga madawdaw) ug maayo pa ang mga manok hinuktan kay maoy nabuhong sa tambal-sustansya.
Motuo mo ug sa dili, wala mosugot ang kadagkuan sa lungsod nga matukod ang klinika sa among baryo kay lagi dako mang kaulawon nga ang LGU wala maghikotar sa panglawas sa mga tawo kay ang among bulangan mao ra may gi-aircon ug among ambulansya para sa mga masakiton mao may gamiton paghakot sa mga manok pang-derby.
Ug kung matokod ang maong health clinic sa barangay, ang pagdayeg ug pasalamat mahiadto man sa among kapitan ug dili sa namunoan sa among lungsod. Ang among kapitan nga tubigtubigan sab mao gyud unta ang mangunay sa paggasto ginamit ang iyang kaugalingong alkansiya apan nahugno ang among paglaum sa dihang gibalibaran sa munisipyo. (Mao maglagot ko nianang Local Government Code kay mao nay dugang nakapordoy nato. Kay bisan ang pagpanudlay isanghid pa sa munisipyo).
Maayo kay ang among kasinatian sa Anda wala kini mahitabo sa Rani Nath Library kay naa ang suporta sa LGU ug milipang ang paningkamot nila ni Dr. Nath ug sa iyang pamilya sa Pinayagan Norte, Tubigon.
Igo nalang ako sa pagpangindahay, paghanduraw sa akong pag-inusara nga unta aduna pay daghang sama sa pamilya ni Dr. Maria Ana C. Nath nga naglantaw sa edukasyon sa kabataan sa ilang dapit.
Daghan man unta pud mga arang-arangan nga Bol-anon sa gawas nga naa unta poy mabuhat alang sa ilang baryo pero mao lagi puro ra man pagpanghambog ug pagpasiatab sa ilang kahimtang sa gawas ang ipagarpar kung manguli na panahon sa TBTK. (Maghisgut ra unya ta ani ning pipila ka mga adlaw).
Ang nahitabo sa Pinayagan Norte, Tubigon usa ka laing sanglitan sa giingong mga bulak nga mituyhakaw diha sa nangliki nga yuta taliwala sa naglagiting nga kainit sa adlaw.
Linkback:
https://tubagbohol.mikeligalig.com/index.php?topic=29450.0